Koeien scheren met de brander.
Woensdag had ik hier op de boerderij een jongen van een beetje verder uit de straat die een dag kwam helpen. Ik was er al op gevierd om die dag dan ook veel werk te verzetten, een mannetje meer hebben we ook niet elke dag de kans toe.Daartoe was ik al een half uur eerder opgestaan, jawel, om 05.30 in plaats van het normale 06.00 uur.
Om halfacht was hij hier, we hebben nog tesamen de kalveren gevoederd, daarna ging het richting koestal waar alle koeien vastgezet waren. Ik was namelijk van plan om naar maandelijkse gewoonte de haren van de uiers van de koeien te verwijderen.
Vroeger deed ik dat met de scheermachine. Wie de bouw van een koe een beetje voor ogen kan halen weet ook wel dat de uier zich aan de onderkant bevindt. U kan zich dan ook voorstellen dat dit niet altijd een prettig werkje is. Voorovergebogen, dicht bij de koe en dan met een trillende scheermachine vanaf de buik die uier proberen te scheren. Het moet gezegd, er zijn wel koeien die dit best verdragen. Maar er zijn ook andere, bijvoorbeeld de jonge vaarzen, die dit ongewone werkje reeds met stijgende spanning op zich zien afkomen, en die uit stress al een beetje staan rond te springen als ze het geluid van de scheermachine nog maar horen. Reken daarbij de zachte trilling van de machine op de huid van de koe, en ik moet er geen tekeningetje bij maken dat dit voor de operator (de boer dus) een bijzonder gevaarlijk werk wordt.
Als alles rustig gaat dan kan je op een efficiënte manier de scheermachine over de uier laten "glijden". Toch blijft het nog enigszins gevaarlijk, want de zijkanten van de scheerkop zijn eigenlijk wel scherp, en bij een onverwachte beweging van de koe (of haar gebuur) kan het wel eens gebeuren dat een hoek van de scheerkop tegen de speen stoot. De koe verschiet dan soms, er volgen wat ongecontroleerde bewegingen en dat alles is zeer belastend voor de koe, maar nog meer voor de rug van de boer. Meestal kan je dat geen hele dag volhouden en ben je op het einde van de dag gekraakt in de rug.
Als een koe je al geen fikse trap bezorgd heeft. Tegen de benen, dat zou nog meevallen, maar in zo'n gebogen positie zou je best wel eens een tik tegen je hoofd kunnen krijgen ook.
Maar waarom dan scheren, is misschien de vraag van een leek. Wel, vanuit hygiënische overwegingen hebben wij natuurlijk de intentie om propere melk af te leveren. Echter, rond de spenen durven zich soms al eens lange haren te bevinden waar gemakkelijk wat vuil of mest blijft inkleven. Alvorens te melken reinigen wij natuurlijk de tepels, maar bij het aanhangen van het melkstel kan het al eens gebeuren dat die vuile haren door het vacuüm aangezogen worden, zodanig dat de melk bevuild wordt, dit veroorzaakt kiemen of bacteriën in de melk, en als logisch gevolg is de melk dan minder lang houdbaar. Ook voor onze boerenkaas waar wij met rauwe melk werken is deze vorm van besmetting absoluut uit den boze.
Het verwijderen van die haren is dus een must, het scheren was lange tijd een zwaar werk, maar een noodzakelijk kwaad.
Enige jaren geleden kwam er van Amerika-reizigers een gerucht overwaaien dat men alginder die losse lange haren afbrandde met een gasbrander met een grote vlam. In het begin werd dit met ongeloof aanhoord, die Amerikanen toch, wat doen ze daar niet allemaal met hun beesten. Maar spoedig kwamen toeleveringsbedrijven en importeurs in Vlaanderen ook met zo'n schroeibranders op de proppen, er werden demonstraties gegeven en ondertussen is dit ook op vele bedrijven in Vlaanderen een techniek die veel toegepast wordt.
Stelt u zich bij deze geen gasbrander voor waarmee men ijzer doet gloeien, of waarmee men roofing op een dak brandt. Neen, het gaat over een koperen buis waarin vele kleine gaatjes zijn geboord, het gas komt eruit zonder toevoeging van lucht en vormt aldus een tot 50 cm grote vlam, maar met een lage temperatuur. 
Je kan er rustig je hand door bewegen zonder dat die verbrand wordt, vergelijk het met een kaars waar je met een vinger doorgaat, ook zonder verbranden.
Door deze vlam onder de uier van de koe te houden worden alle haartjes afgeschroeid tot tegen de uier, zonder de spenen of de huid van de koe te verbranden. Er is geen enkel gevaar dat de koe zou in brand staan, die haartjes branden niet, maar schroeien weg, en eenmaal tegen de huid dooft dit vanzelf. Dit wordt gedaan in een rustige maar gestage beweging onder de uier. Natuurlijk zijn de koeien er niet helemaal gerust in , daartoe is het nuttig dat ze dicht opeen vastgezet staan aan het voerhek, en zo kan de staaf met de vlam erboven rustig tussen de achterpoten bewogen worden. De schrikreactie komt hoofdzakelijk door het zicht van de grote vlam, maar over het algemeen blijven de koeien er redelijk rustig onder. Ja, het gebeurt wel eens dat een koe naar die vlam wil trappen, maar veel plaats hebben ze niet, en u mag zeker zijn, bij het scheren is dit mistens zo erg, en veel gevaarlijker voor de operator.
Het resultaat is echter verbluffend, de losse haartje zijn weggeschroeid tot tegen de uier, de tepels zijn helemaal vrijgemaakt, en de hygiëne is veel meer gewaarborgd.
En, niet onbelangrijk : veel veiliger voor de operator, en een enorme tijdswinst. Dit laatste zal al veel gemakkelijker kunnen leiden om dit regelmatiger te herhalen, en dan gaat het ook nog eens veel sneller.
Bij mij was de hele handeling voor mijn 75 koeien in 45 minuten al afgelopen.
Hierbij een tweetal filmpjes van het werken met de schroeibrander. Let vooral in het begin dat ik mijn handen door de vlammen beweeg, en dat de koeien het zich nog redelijk laten welgevallen.
Hierbij wel een bemerking : door de "traagheid" van de beelden op de filmpjes zien de vlammen vanuit de brander er groter en breder uit dan ze in werkelijkheid zijn.
Filmpje 1
Filmpje 2
Daarna wilde ik met mijn helper aan klauwverzorging doen, en zo tegen 12.30 waren er nog eens 8 koeien door de behandelbox gepasseerd. Dit waren de koeien die het meest om verzorging vroegen.
Omdat een mens niet leeft van de liefde alleen (?) gingen we dan wat eten, om daarna heel de namiddag aan de afrastering van de weiden te werken (herinnert u zich nog Anastacia die alles kapotgelopen had).
Rond 12.50 kwam echter een man op het hof gereden met de laconieke boodschap : kontrole van het boterregister. Dit is de boek waarin wij alles moeten opschrijven van de hoeveelheden van de verwerking van de melkproducten. Diverse fardes met verschillende te controleren documenten (Campinafacturen, facturen van afnemers, melk aan de kalveren, melk in huishouden, melkcontrolegegevens, grootte van de tanks, productiefiches) en tot slot een visuele controle van verwerkingsruimte, tanklokaal, koestal en het aantal koeien waren we al meer dan twee uur verder en had ik ondertussen mijn helper al lang naar huis gestuurd want hij zat daar maar te wachten in de keuken. Van werken is de rest van de dag niets meer in huis gekomen, het enthousiasme was er af.
Jammer toch dat deze man zijn onverwacht bezoek niet van voordien kon melden, dan hadden we gemaakt dat alles klaar lag, en dan hadden wij ook ons werk ernaar geschikt.
posted by Luc Callemeyn @ zaterdag, maart 11, 2006
0 Comments:
Een reactie posten
<< Home